head.log

To chyba najciekawszy aparat z jakim miałem dotąd do czynienia. Wyprodukowany w 1939 roku przez firmę Zeiss Ikon TLR Ikoflex II. Wyposażony w (zdjęciowy) obiektyw Tessar 75/3.5 – szkło legendę, które służyło wybornie w wielu aparatach przez blisko 30 lat, przyczyniając się m.in. do sławy kultowych TLR Rolleiflex’a. Plastyka tych szkieł jest unikalna.

Ikoflex II jest sprzętem dla ludzi świadomych – 100% ręczne nastawy, które wymagają uwagi i skupienia. To esencja klasycznej fotografii – wymaga od fotografa uwagi i czasu, najpierw należy skupić się na ustawieniu sprzętu, potem na samym kadrowaniu/robieniu zdjęcia. To zupełnie nie wedle współczesnej metodzie 6 lub więcej klatek na sekundę i super czułych układach autofocusa. Tu czujesz fizycznie, że naświetlasz kliszę. Tu czujesz niemal cielesny związek z aparatem. To magia.

Ikoflex pod każdym względem wymaga ręcznej obsługi. Kluczowa sprawa to pamiętanie, aby po naświetleniu klatki przewinąć film do nowej pozycji. Jak zapomnisz, dostaniesz podwójną ekspozycję kliszy. Więc najlepiej wyrobić sobie nawyk przewijania zaraz po zrobieniu zdjęcia. Ręczna obsługa znaczy tutaj tyle, iż nawet ustawienie klatki – jej przesunięcie robi się ręcznie: nie ma blokady, która zabezpieczałaby przed nasunięciem klatek na siebie. Owszem, jest licznik z kreseczkami i numerami klatek, ale to nie to samo. Licznik ma blokadę tylko na koniec filmu – czyli dwunasta klatka i stop – już nie przewiniesz filmu dalej.Przewinąłeś film, szykujesz nowe ujęcie, naciskasz migawkę i … cisza! Bo przecież trzeba naciągnąć w pełni mechaniczną migawkę Zeiss Ikon Compur-Rapid (czasy: T/B/1s – 1/500s). Naciąg migawki jest po lewej stronie obiektywu zdjęciowego – naciągać migawkę należy po nastawieniu czasu, ponieważ siła sprężyny jest zmienna i zależy od ustawionego czasu. Wyraźnie to można odczuć zmieniając czasy i wtedy naciągając migawkę. Spust migawki jest po prawej stronie Tessara, naciska się go bardzo delikatnie i miękko – a dźwięk… Dźwięk migawki jest powalający. Żaden współczesny aparat nie ma takiego brzmienia: ciche, wyraźne, krótkie, o szalenie miłej tonacji. Jak niektórzy się domyślają oczywiście nie ma nawet cienia śladu kopnięcia – Compur-Rapid działa, jakby go tam w ogóle nie było!

Główny kłopot przy używaniu Ikoflexa jak dla mnie polegał na kłopotliwym ustawianiu ostrości. Mam na myśli to, że Ikoflex ma dość ciemny obiektyw nastawieniowy Teronar-Anigstigmat f/3.5 i odbija się to na wizjerze – niestety trzeba niemal zawsze korzystać z lupy. Oczywiście może być też tak, iż mój wiekowy przecież sprzęt ma za dużo paprochów i kurzu na matówce i/lub w komorze wziernika. Tak zapewne jest. Jednak matówka jest wykonana z matowego, mlecznego szkła, co wydaje mi się pomyłką i być może to właśnie głównie przyczynia się do kłopotów z ustawieniem ostrości.

Najbardziej zaskakująca była dla mnie korbka za pomocą której ustawia się ostrość – moje przyzwyczajenie jest trywialne: wszelkie operatory do nastawiania ostrości to były gałki lub pokrętła! A tutaj mamy dziwną uchylną korbkę (ze skalą głębi ostrości). Jednak już przy pierwszym kontakcie z Ikoflexem zrozumiałem, jak fantastycznie wygodne jest to narzędzie. Chodzi ze wspaniałym, lekkim oporem i wybornie trzyma ustawiona pozycję.

Sprzęt dotarł do mnie w oryginalnym opakowaniu – skórzane etui mimo swojego wieku jest w dobrym stanie i ten zapach! Zapach jaki pamiętam z dzieciństwa i aparatu mojego dziadka Władka (jakiś ruski sprzęt) – charakterystyczna, wyprawiona i garbowana, gruba skóra. Bezcenne. Dla tego samego zapachu pokochałem Ikoflexa.

Poniżej parę próbek zdjęć Ikoflexem II, skan z kliszy Fuji Neopan 400:

Przy następnej okazji popełnię opis innego klasyka TLR z moich zasobów – tym razem młodszego, bo z pierwszej połowy lat 60tych, czyli niemal mojego rówieśnika – Yashica LM.